بیماری عفونت میکروبی معده
عفونت معده یا هلیکوباکتر پیلوری در کودکان طیف وسیعی از مشکلات (گاستریت مزمن، بیماری زخم معده، کم خونی ناشی از کمبود آهن و …) در بدن ایجاد میکند. هلیکوباکتر پیلوری یا عفونت معده به علت میکروب در معده بوجود میآید. در صورت بی توجهی به نشانههای این میکروب میتواند تبدیل به زخم بخش بالایی روده کوچک یا زخم معده شود. عفونت معده از بیماریهای دردناک در کودکان است. این بیماری در کسانی که بدن سالمی دارند بدون عوارض درمان میشود. عفونت میکروبی معده در کودکان ، سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند میتواند منجر به مرگ شود.
در این مقاله، با زبان ساده و علمی، درباره علائم، علل، روشهای درمان خانگی و دارویی، غذاهای مناسب، عوارض احتمالی و راههای پیشگیری از عفونت معده و روده صحبت میکنیم. همچنین، به سوالات رایج مثل “برای عفونت معده چه قرصی بخوریم؟” یا “آیا عفونت معده خطرناک است؟” نیز پاسخ میدهیم.
میکروب هلیکوباکتر پیلوری یا عفونت معده چیست؟
باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) ، بعد از ورود به بدن در دستگاه گوارش زندگی میکند. وجود این باکتری در درون دستگاه گوارش فرد میتواند منجر به سرطان معده شود. در اغلب افراد، این باکتری باعث بوجود آمدن زخم یا علائم دیگر نمیشود. داروهایی وجود دارد که باعث کشتن این میکروبها و کمک به التیام درد و زخم میشوند.
پس از ورود میکروب به غشای معده حمله میکند. غشای معده از شما در برابر اسیدی که بدن برای هضم غذا استفاده میکند، محافظت میکند. وقتی باکتری معده آسیب قابل توجهی به غشای معده وارد کرد، اسید میتواند وارد غشا شود و باعث به وجود آمدن زخم معده شود. زخم معده موجب خونریزی، عفونت و جلوگیری از حرکت غذا در دستگاه گوارش میشود.
علت عفونت معده در کودکان چیست؟
علت میکروب هلیکوباکتری معده ، غذا، آب یا ظرف آلوده است. این بیماری در کشورها یا جوامعی که فاقد سیستم فاضلاب مناسب هستند یا آب سالمی ندارند بیشتر شایع است. همچنین باکتری معده از طریق تماس با بزاق یا مایعات دیگر بدن فرد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری قابل سرایت است. این باکتریها برای سالیان زیادی در بدن زندگی میکنند و در اغلب موارد افرادی که مبتلا به آنها میشوند دچار زخم معده و علائم دیگر نمیشود. پزشکان به طور قطع نمیدانند که چرا تنها تعدادی از افراد پس از ابتلا به میکروب معده، زخم معده و غیره میگیرند.
شایعترین عوامل ایجاد عفونت معده:
- ویروسها: نوروویروس، روتاویروس، آستروویروس
- باکتریها: هلیکوباکتر پیلوری، اشریشیا کلی، سالمونلا، شیگلا
- انگلها: ژیاردیا، آمیب
تفاوت ویروس، باکتری و انگل در عفونت معده
| عامل بیماریزا | ویژگیها | روش درمان |
|---|---|---|
| ویروس | غیرزنده، نیاز به سلول میزبان برای تکثیر | درمان حمایتی (مایعات، استراحت) |
| باکتری | زنده، قابلیت تکثیر مستقل | آنتیبیوتیک (مثل هلیکوباکتر پیلوری) |
| انگل | موجود زنده، گاهی چندسلولی | داروهای ضد انگل (مانند مترونیدازول) |
نکته: تشخیص دقیق نوع عفونت بسیار مهم است، زیرا درمانها متفاوت هستند و مصرف خودسرانه آنتیبیوتیک در عفونت ویروسی نهتنها مؤثر نیست، بلکه مضر است.
چگونه بفهمیم معده عفونت دارد؟ (علائم عفونت)
علائم عفونت معده معمولاً بهطور ناگهانی ظاهر میشوند و ممکن است چند روز طول بکشند. شایعترین علائم عبارتند از:
- درد و سوزش شکمی
- تهوع و استفراغ
- اسهال (آبکی یا خونی)
- تب (اغلب خفیف)
- احساس بیحالی و ضعف
- کاهش اشتها
- نفخ و صداهای گوارشی غیرطبیعی
- در موارد شدید: کمآبی بدن، بیحالی شدید، کاهش هوشیاری
علائم در کودکان:
- بیقراری و گریه زیاد
- امتناع از غذا خوردن
- خشکی دهان و لبها
- عدم ادرار برای بیش از ۶ ساعت
- خوابآلودگی یا بیحالی
در صورت مشاهده نشانههای عفونت معده که در بالا عنوان شد، حتما به پزشک مراجعه نمایید. دقت داشته باشید که پس زدن شیر در نوزادان امری عادی است ولی استفراغ کردن نشانه بیماری در کودک است.
بیماری عفونت معده در کودکان
عفونت معده در کودکان یا هلیکوباکتر بر اثر وارد شدن باکتری به دستگاه گوارش در بدن کودک به وجود میآید. این باکتری از طریق تماس با افراد مبتلا به این باکتری و مصرف غذا و آب آلوده سرایت میکند. عفونت معده در کودکان و افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی بدنشان پایین است بسیار خطرناک است و امکان دارد باعث مرگ شود.
توصیه میکنیم مراقب سلامت کودکتان باشید تا دچار عفونت معده یا هلیکوباکتر نشود.امکان دارد این میکروب از دوران کودکی تا بزرگسالی در معده کودک باشد. و باعث میشود که کودک تحمل هضم غذا در معده را نداشته باشد و با خوردن هر گونه غذای چرب و اسیدی معده اش تحریک شود و امکان دارد حتی کودک دچار زخم معده و سرطان معده نیز شود.
نکته مراقبت از کودک دچار بیماری عفونت معده
اگر کودک دچار عفونت معده شد بعد از استفراغ ۱۵ الی ۲۰ دقیقه به معده کودک استراحت دهید و سپس کمی مایعات به او دهید و اگر از شیر مادر استفاده میکند به کودک شیر دهید و اگر از شیر خشک استفاده میکند در شیشه شیر نوزاد مقداری محلول دی هیدراته در آن بریزید و لازم نیست که محلول را رقیق کنید.
درمان عفونت میکروب معده یا هلیکوباکتر پیلوری در کودکان
معمولا جهت درمان از آنتی بیوتیکها استفاده میشود. البته واکسن نیز برای این بیماری وجود دارد. ولی بهتر است که مواظب کودک باشید که هر چیزی را در دهانش نگذارد، از مایعات و سرمهای خوراکی جهت کمبود آب بدن کودک استفاده نمایید. از مواد غذایی و لبنیات پروبیوتیک نیز میتوان استفاده کرد.
فتوتراپی برای درمان عفونت معده
مطالعات نشان میدهد که هلیکوباکتر پیلوری معده به نور آسیب پذیر است. فتوتراپی از نور ماوراء بنفش برای کمک به از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری معده در معده استفاده میکند. محققان معتقدند فتوتراپی که در داخل معده استفاده میشود ایمن است. ممکن است مفید باشد زمانی که آنتی بیوتیک موثر نیست.
قرص عفونت معده
برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری، پزشک یک تست تنفسی، آزمایش خون یا مدفوع انجام میدهد. درمان هلیکوباکتر پیلوری شامل چندین دارو با حضور حداقل دو نوع آنتیبیوتیک برای موفقیت در کشتن باکتری است.
قرصهای رایج:
- دیفنوکسیلات
- امپرازول (کاهش اسید معده)
- لوپرامید (ضد اسهال – با احتیاط)
- بیسموتسابسیترات (ضد اسید و ضد باکتری)
- کلاریترومایسین، آموکسیسیلین (آنتیبیوتیکها)
توجه: استفاده خودسرانه از قرص ضد اسهال میتواند در برخی موارد مانند اسهال خونی خطرناک باشد.
درمان معمول هلیکوباکتر پیلوری نیز معمولا شامل داروهای کاهش دهنده اسید مانند اسومپرازول، لانزوپرازول، امپرازول یا پنتوپرازول است، به خصوص اگر بیمار علائم زخم یا سوزش معده داشته باشد، بیسموت زیرالسیسیلات معمولا توصیه میشود. علاوه بر این، پزشک ممکن است داروهای هیستامین را قطع کند تا اسید معده کاهش یابد. بنابراین صحبت از امکان مصرف ۱۴ دارو یا بیشتر برای هر روز به مدت چند هفته است. حدود یک یا دو هفته پس از اتمام رژیم درمانی، پزشک شما احتمالا دوباره از شما تست خواهد گرفت تا ببیند آیا درمان نابودی هلیکوباکتر موفق بوده است یا نه.
۷ درمان خانگی و طبیعی عفونت معده یا هلیکوباکتری معده در کودکان
در ادامه ۷ روش درمان طبیعی با تغییرات در تغذیه را با هم بررسی میکنیم:
1- درمان خانگی میکروب معده در کودکان : مصرف پروبیوتیکها
پروبیوتیکها به حفظ تعادل بین باکتریهای خوب و بدخیم کمک میکنند. آنتی بیوتیکها باکتریهای خوب و بد در معده شما را میکشند.
2- چای سبز برای درمان عفونت شکم کودکان
چای سبز باعث کشتن و کند شدن رشد باکتریهای هلیکوباکتری میشود. مصرف چای سبز قبل از عفونت از التهاب معده جلوگیری میکند. مصرف چای در طول یک عفونت، شدت گاستریت را کاهش میدهد.
3 -درمان عفونت معده با عسل
عسل باکتریها را ریشه کن میکند. استفاده از عسل زمان درمان را کاهش دهد. عسل خام و بیشترین اثر ضد باکتری را دارد.
4- روغن زیتون برای درمان هلیکوباکتر پیلوری در کودکان
روغن زیتون توانایی ضد باکتری قوی در برابر هشت گونه هلیکوباکتری دارد. سه مورد از این گونهها مقاوم به آنتی بیوتیک هستند. روغن زیتون همچنین در اسید معده پایدار باقی میماند.
5 -درمان گیاهی عفونت در کودکان : مصرف ریشه شیرین
ریشه شیرین بیان یک درمان طبیعی رایج برای زخم معده است. ریشه شیرین بیان، باکتریها را مستقیما نمیکشد، میتواند مانع از چسبیدن به دیواره سلولی شود.
6 – جوانه بروکلی ؛ درمان گیاهی عفونت در کودکان
ترکیبی در شاخههای بروکلی، میتواند التهاب معده را کاهش میدهد. همچنین ممکن است کلنی سازی باکتریها و اثرات آن را کاهش دهد. مطالعه ای بر روی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و هلیکوباکتر پیلوری معده نشان داد که پودر بوته ای بروکلی در برابر باکتریها مبارزه میکند. این همچنین عوامل خطر قلبی عروقی را بهبود میبخشد.
7- گیاه زنجبیل برای رفع عفونت معده
استفاده از ریشه یا چای زنجبیل برای درمان عفونت معده مفید است. خاصیت ضدالتهابی آن میتواند خیلی قوی در هضم غذا و جلوگیری از تهوع مناسب است.
چکلیست مراقبت خانگی کودک مبتلا به عفونت معده
✅ بعد از استفراغ، ۱۵-۳۰ دقیقه معده را خالی نگه دارید.
✅ مایعات را به مقدار کم و مکرر به کودک بدهید.
✅ از دادن غذاهای چرب، ترش و تند خودداری کنید.
✅ تب کودک را با کمپرس سرد یا داروی تجویز شده کنترل کنید.
✅ نشانههای کمآبی (خشکی دهان، ادرار کم، بیحالی) را جدی بگیرید.
✅ در صورت عدم بهبود ظرف ۲۴-۴۸ ساعت، به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بزرگسالانی که نشانههای زیر را دارند باید به پزشک مراجعه کنند:
عدم کنترل و نگهداری مایعات بدن برای ۲۴ ساعت (یعنی خروج مایعات و آب بدن در عرض ۲۴ ساعت)؛
- استفراغ خونی
- استفراغ ۲ روز پیاپی
- دهیدراسیون شدید بدن
- مشاهده خون در مدفوع
- تب بالای ۴۰ درجه سانتی گراد
وجود نشانههای زیر در کودکان باید به پزشک مراجعه کنند:
- اسهال خونی
- بیحالی و کجخلقی
- تب ۳۸.۹ سانتیگراد یا بالاتر
- احساس درد و ناراحتی شدید
- دهیدراسیون بدن کودک که سبب مصرف آب زیاد و دستشویی رفتن کودک شود
وجود نشانههای زیر در نوزادان باید به پزشک مراجعه کنند:
- بیحالی
- ادرار نکردن بهمدت 6 ساعت
- استفراغ بهمدت چند ساعت
- مدفوع خونی یا اسهال شدید
- خشکی دهان یا گریستن بدون اشک
- خوابآلودگی، عدم پاسخگویی و واکنش به محیط
- نرم شدن نقطهای در جمجمه موسوم به فونتانل یا ملاج
برای عفونت معده چه غذایی بخوریم؟
در زمان بیماری، معده و روده نیاز به آرامش دارند. رعایت رژیم غذایی خاص میتواند روند بهبود را تسریع کند.
غذاهای مناسب:
- موز
- برنج سفید ساده
- نان تست ساده
- سیبزمینی آبپز
- فرنی با مقدار کم شکر
- سوپ مرغ بدون روغن
غذاهای ممنوع:
- غذاهای چرب و سرخشده
- لبنیات پرچرب
- نوشابه و نوشیدنیهای گازدار
- نوشیدنیهای کافئیندار
- غذاهای ادویهدار
پیشگیری از هلیکوباکتری معده
بهترین روشهای جلوگیری از عفونت معده موارد زیر است:
- واکسینه کودکان
- دوری از افراد مبتلا
- شستوشوی کامل دستها
- ضد عفونی کردن بخشهای مختلف خانه
- بررسی وضعیت بهداشتی مهد کودک فرزندتان
خلاصه مطلب عفونت معده در کودکان
درست است که ابتلا به التهاب معده و روده ناخوشایند است، ولی از آن سختتر این است که ببینید کودکتان به آن مبتلا شده است. اگر دیدید علائم نوزادتان طی ۱ یا ۲ روز بهبود پیدا نکرد، حتما او را نزد پزشک ببرید. پزشک میتواند این اطمینان را به شما بدهد که کودکتان بدون هیچ عارضهای در مسیر بهبودی قرار دارد. تشویق کودکان برای نوشیدن مقدار زیادی آب (یا نوشیدن شیر مادر برای نوزادان) برای جبران آب ازدسترفته، اهمیت زیادی دارد. همهی نوزادان و کودکان نوپا میتوانند محلول حاوی الکترولیت مانند پدیالیت هم بنوشند. این محلول برای آنها مشکلی ایجاد نمیکند.
نکته مراقبت از کودک دچار بیماری عفونت معده به توصیه هانی کیدز
اگر کودک دچار عفونت معده شد بعد از استفراغ ۱۵ الی ۲۰ دقیقه به معده کودک استراحت دهید و سپس کمی مایعات به او دهید و اگر از شیر مادر استفاده میکند به کودک شیر دهید و اگر از شیر خشک استفاده میکند در شیشه شیر نوزاد مقداری محلول دی هیدراته در آن بریزید و لازم نیست که محلول را رقیق کنید.
آیا شما هم در این زمینه تجربه ای دارید؟ لطفا با کاربران هانی کیدز به اشتراک بگذارید.
